Od 11 lutego 2017 r. będą mogły być nakładane kary za nabywanie produktów rolnych bez pisemnej umowy z producentem. Nowe przepisy wprowadzają kary pieniężne za produkty nabyte wskutek wadliwej umowy lub bez pisemnej umowy na dostawę produktów rolnych¹. Organem uprawnionym do kontroli i nakładania kar pieniężnych będzie dyrektor oddziału terenowego Agencji Rynku Rolnego właściwy według miejsca siedziby lub zamieszkania nabywcy.
Jak powinna wyglądać umowa?
Umowa na dostawę produktów rolnych musi być sporządzona w formie pisemnej przed dostawą.
Powinna zawierać w szczególności następujące elementy:
1. Cenę do zapłaty za dostawę.
Cena określona w umowie jest niezmienna lub jest obliczana przez połączenie różnych czynników określonych w umowie, które mogą obejmować wskaźniki rynku odzwierciedlające zmiany warunków na rynku, dostarczoną ilość oraz jakość lub skład dostarczonych produktów rolnych.
2. Ilość i jakość produktów.
Umowa powinna określać ilość i parametry jakościowe dostarczanych produktów rolnych wraz z terminem realizacji dostaw.
3. Okres obowiązywania umowy.
Umowa może być sporządzana na czas ograniczony lub nieograniczony. Powinna zawierać klauzule dotyczące rozwiązania umowy. Obecnie nie jest uregulowany minimalny okres obowiązywania umowy. Strony umowy w dwustronnych negocjacjach określają długość obowiązywania umowy.
4. Szczegóły dotyczące terminów i procedur płatności.
5. Ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych.
6. Przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.
Wszystkie elementy umów na dostawę produktów rolnych zawieranych przez producentów, odbiorców, przetwórców lub dystrybutorów, w tym elementy powyżej określone, są swobodnie negocjowane pomiędzy stronami.
Wyjątki
Umowa nie jest wymagana w przypadku, gdy produkty rolne dostarczane są przez producenta nabywcy, mającemu formę spółdzielni, której producent jest członkiem, a statut tej spółdzielni lub przepisy i decyzje w nim zawarte lub z niego wynikające zawierają przepisy o podobnych skutkach jak wymogi dotyczące umów wynikające z ustawy.
Po co nowe przepisy?
Obowiązek zawierania pisemnych umów na dostawę produktów rolnych ma na celu wzmacnianie współpracy w łańcuchu dostaw żywności. Widząc potrzebę wzmocnienia pozycji producenta, Polska wdrożyła przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w zakresie kształtowania właściwych stosunków umownych
Wysokość kary
Nabywanie przez przedsiębiorców produktów rolnych bez wymaganych lub niespełniających warunków umów będzie skutkowało nałożeniem przez Agencję Rynku Rolnego sankcji w formie kary pieniężnej w wysokości 10% wartości produktów zakupionych wskutek wadliwej umowy. Na obowiązek uiszczenia kary pieniężnej, czy jej wysokość, nie będą miały wpływu ani odstąpienie od umowy, ani zmniejszenie jej wartości (np. poprzez wystawienie faktury korygującej).
Podstawa prawna
3 października 2015 r. weszły w życie przepisy ustawy2 w zakresie obowiązku zawierania pisemnych umów na każde dostarczanie produktów rolnych do pierwszego nabywcy (m.in. zbóż, cukru, suszu paszowego, nasion, chmielu, tytoniu3, owoców i warzyw, produktów z przetworzonych owoców i warzyw, mleka i przetworów mlecznych, wołowiny i cielęciny, wieprzowiny, baraniny i koziny, jaj, mięsa drobiowego, produktów pszczelich, wina, alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego) − z wyłączeniem sprzedaży bezpośredniej przez producentów, grupy producentów tych produktów, organizacje producentów albo zrzeszenia organizacji producentów. W przypadku, gdy pierwszym nabywcą nie jest przetwórca, umowa między kolejnymi nabywcami jest również zawierana na piśmie.
1 Ustawa z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (Dz.U. z 2017 r. poz. 67) wprowadzająca zmiany do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych.
2 Ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2015 r. poz. 1419).
3 Umowa dotycząca dostarczania tytoniu zawierana jest w terminie do dnia 15 marca roku zbiorów.
(Źródło: MRiRW)