W związku z opublikowaniem w Dzienniku Ustaw ustawy z dnia 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje o zmianach w systemie płatności bezpośrednich, które zostały wprowadzone tą ustawą, jak również o zmianach, których wprowadzenie jest planowane poprzez zmiany rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy.
Nowe zasady będą miały zastosowanie od 2017 r.
Najważniejsze zmiany odnoszą się do wsparcia związanego z produkcją. Wsparcie nadal będzie realizowane w 4 sektorach produkcji zwierzęcej (młode bydło, krowy, owce, kozy) i 8 sektorach produkcji roślinnej (buraki cukrowe, rośliny wysokobiałkowe, owoce miękkie, ziemniaki skrobiowe, pomidory, chmiel, len, konopie włókniste). W ramach przeglądu funkcjonowania tego instrumentu, wprowadzono zmiany w zasadach przyznawania płatności w sektorze młodego bydła, krów, owiec, roślin wysokobiałkowych, owoców miękkich i buraków cukrowych.
Płatności do zwierząt
W przypadku sektorów młodego bydła i krów zmniejszono maksymalną liczbę zwierząt, do których może zostać przyznana płatność, z dotychczasowych 30 szt. do 20 szt., ale zachowano dotychczasową kopertę finansową. Wprowadzona zmiana pozwala na skoncentrowanie wsparcia w gospodarstwach, w których następuje systematyczny spadek liczby stad i pogłowia zwierząt, a więc gospodarstw, których sytuacja ekonomiczna jest najtrudniejsza.
Dzięki zachowaniu koperty finansowej, w wyniku wprowadzanych zmian stawka płatności dla pierwszych 20 szt. zwierząt w stadzie (zarówno w przypadku młodego bydła jak i krów) będzie wyższa niż w poprzednich latach. Szacuje się, że zwiększenie wsparcia obejmie około 82% rolników posiadających ok. 50% krajowego stada młodego bydła oraz około 79% rolników posiadających ok. 43% krajowego stada krów. Zwiększenie wsparcia dotyczyć będzie tej wielkości stad, w przypadku których w okresie 2009-2016 odnotowuje się systematyczny spadek liczby stad i pogłowia zwierząt.
W przypadku płatności do owiec ustanowiono nowy okres przetrzymywania zwierząt kwalifikujących się do wsparcia – od dnia 15 marca do dnia 15 kwietnia roku składania wniosków (zamiast okresu od dnia 20 października do dnia 20 listopada). Zmiana została dokonana w związku z postulatami zgłaszanymi przez organizacje zrzeszające hodowców owiec i ma na celu ułatwienie zarządzania stadem.
Niezależnie od tego uproszczono procedurę ubiegania się o wsparcie związane z produkcją w sektorze owiec i w sektorze kóz (tzw. system bezwnioskowy). Wprowadzenie tego rozwiązania ułatwi rolnikom ubieganie się o wsparcie do owiec i kóz, zwłaszcza w przypadku, gdy liczba zwierząt zgłaszanych do płatności jest duża (z uwagi na brak limitu liczby zwierząt w gospodarstwie, które mogą być objęte płatnością, liczba zwierząt zgłaszanych do płatności często wynosi kilkaset sztuk). Dotychczas wiązało się to z koniecznością wypisania w dołączanym do wniosku specjalnym oświadczeniu wielu numerów identyfikacyjnych, co było czasochłonne i stwarzało ryzyko popełnienia błędu.
Rośliny wysokobiałkowe
W miejsce dotychczasowej płatności do roślin wysokobiałkowych wprowadzono dwie oddzielne płatności: do roślin strączkowych przeznaczonych na ziarno oraz do upraw paszowych. Dokonane zmiany biorą pod uwagę potrzebę zapewnienia krajowej produkcji białka roślinnego na pasze oraz lepszego ukierunkowania wsparcia, uwzględniającego sposób wykorzystania roślin wysokobiałkowych.
Płatność do roślin strączkowych na ziarno będzie przysługiwała do powierzchni upraw bobiku, grochu pastewnego, łubinów i soi. Płatność będzie miała charakter degresywny – wyższa stawka będzie stosowana do pierwszych 75 ha upraw w gospodarstwie, niższa do powierzchni powyżej 75 ha.
Natomiast płatność do upraw paszowych będzie przysługiwała do powierzchni upraw roślin wykorzystywanych głównie do produkcji pasz objętościowych (esparceta, koniczyna, komonica, lędźwian, lucerna, nostrzyk, seradela i wyka). Uprawa zgłoszona do wsparcia nie może zostać przeznaczona na zielony nawóz. Płatnością będzie objęte nie więcej niż 75 ha upraw w gospodarstwie.
Truskawki
W przypadku sektora owoców miękkich wsparcie będzie przysługiwało do upraw truskawek.
Buraki cukrowe
Od 2017 r. wsparcie w sektorze buraków cukrowych będzie przyznawane do powierzchni upraw wszystkich buraków cukrowych, a nie tylko buraków kwotowych. Zmiana ta wynika z konieczności dostosowania instrumentu wsparcia do zmienionych unijnych uwarunkowań prawnych – zniesienie kwotowania produkcji cukru.
Pozostałe zmiany
Poza zmianami w zasadach przyznawania niektórych płatności realizowanych w ramach wsparcia związanego z produkcją, uchylony zostanie wykaz obszarów, które są wykorzystywane głównie do prowadzenia działalności pozarolniczej. Wykaz ten obejmował lotniska, boiska sportowe i pola golfowe, co oznaczało, że grunty rolne, na których były położone te obiekty, były a priori wykluczone z płatności bezpośrednich, niezależnie od tego, w jakim stopniu były one wykorzystywane do prowadzenia działalności rolniczej. Brak wykazu obszarów automatycznie wyłączonych ze wsparcia oznaczał będzie, że w przypadku gruntów, na których – poza działalnością rolniczą – prowadzona jest również działalność pozarolnicza, kierownik biura powiatowego ARiMR, w toku postępowania o przyznanie płatności, będzie każdorazowo oceniał, czy prowadzenie działalności rolniczej nie jest znacząco utrudnione przez intensywność, charakter, okres trwania i harmonogram działalności pozarolniczej. Jeżeli warunek ten będzie spełniony, grunty zostaną objęte wsparciem.
(Źródło: MRiRW)