Odpowiadając na wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie objęcia płatnością w ramach ekoschematu: Obszary z roślinami miododajnymi upraw jednogatunkowych, resort rolnictwa poinformował, iż ekoschematy zostały ustanowione na mocy art. 31 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115.
Zgodnie z ust. 5 ww. artykułu, państwa członkowskie zapewniają wyłącznie płatności z tytułu zobowiązań, które wykraczają m.in. poza warunkowość, w tym normy dobrej kultury rolnej zgodnej ochroną środowiska (ang. Good Agricultural and Environmental Condition of Land, GAEC 1-9) oraz wymogi podstawowe w zakresie zarządzania (ang. Statutory Management Requrements, SMR 1-11).
Zgodnie § 6 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie norm oraz szczegółowych warunków ich stosowania, norma GAEC 8 zobowiązuje rolników m.in. do zapewnienia minimalnego udziału powierzchni gruntów ornych przeznaczonych na obszary lub obiekty nieprodukcyjne.
Z tego obowiązku wyłączone są gospodarstwa:
- w których więcej niż 75% powierzchni gruntów ornych jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych, lub ugorowanych, lub wykorzystywanych do uprawy roślin bobowatych, lub
- w których więcej niż 75% powierzchni użytków rolnych stanowią trwałe użytki zielone lub jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych lub
- powierzchni gruntów ornych do 10 ha.
W przypadku gdy grunty orne w gospodarstwie obejmują powierzchnię powyżej 10 ha:
- co najmniej 4% powierzchni tych gruntów przeznacza się na obszary lub obiekty nieprodukcyjne;
- w przypadku gdy co najmniej 4% powierzchni gruntów ornych obejmują międzyplony ścierniskowe lub ozime lub wsiewki lub rośliny bobowate, uprawiane bez środków ochrony roślin – minimalny udział powierzchni gruntów ornych przeznaczony na obszary lub obiekty nieprodukcyjne wynosi co najmniej 3% powierzchni gruntów ornych.
Za obszary lub obiekty nieprodukcyjne uznaje się m.in. grunty ugorowane z roślinami miododajnymi, na których nie są stosowane środki ochrony roślin oraz nie jest prowadzona produkcja rolna, w tym wypas i koszenie, z wyłączeniem prowadzenia pasiek, w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 sierpnia i na których wysiano:
- co najmniej jeden gatunek roślin miododajnych z gatunków określonych w wykazie nr 1 lub
- mieszankę składającą się co najmniej z dwóch gatunków roślin miododajnych z gatunków określonych w wykazie, przy czym mieszanka ta obejmuje co najmniej jeden gatunek roślin miododajnych z gatunków określonych w wykazie nr 1, a gatunki roślin miododajnych z gatunków określonych w wykazie nr 2 nie są dominujące w tej mieszance, lub
- gatunek lub mieszankę, o których mowa powyżej, w mieszance z trawami lub innymi zielnymi roślinami pastewnymi, a te trawy lub inne zielne rośliny pastewne nie są dominujące w tej mieszance.
Wykaz nr 1
1) bodziszki (Geranium spp.);
2) chabry (Centaurea spp.);
3) czarnuszki (Nigella spp.);
4) cząber ogrodowy (Satureja hortensis L.);
5) czyściec prosty (Stachys recta L.);
6) dzielżan jesienny (Helenium autumnale L.);
7) kłosowce (Agastache spp.);
8) kocimiętki (Nepeta spp.);
9) kolendra siewna (Coriandrum sativum L.);
10) kosmos pierzastolistny (Cosmos bipinnatus Cav.);
11) krwawnica pospolita (Lythrum salicaria L.);
12) lebiodka pospolita (Origanum vulgare L.);
13) lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale Koch);
14) łyszczec wiechowaty (Gypsophila paniculata Fisch.);
15) marzymięta grzebieniasta (orzęsiona) (Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyl.);
16) mierznica czarna (Ballota nigra L.);
17) mikołajek płaskolistny (Eryngium planum L.);
18) ogórecznik lekarski (Borago officinalis L.);
19) ostropest plamisty (Silybum marianum (L.) Gaertn.);
20) ożanka nierównoząbkowa (Teucrium scorodonia L.);
21) przegorzany (Echinops spp.);
22) pszczelnik mołdawski (Dracocephalum moldavicum L.);
23) rezedy (Reseda spp.);
24) rukiew siewna (Eruca sativa DC.);
25) serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca L.);
26) stulisz sztywny (Sisymbrium strictissimum L.);
27) szałwie (Salvia spp.) z wyłączeniem szałwi błyszczącej (S. splendens Sello);
28) szanta zwyczajna (Marrubium vulgare L.);
29) ślaz zygmarek (Malva alcea L.);
30) ślazówka turyngska (Lavatera thuringiaca L.);
31) świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) Coult.);
32) trędownik bulwiasty (Scrophularia nodosa L.);
33) werbena krzaczasta (Verbena hastata L.);
34) wielosił błękitny (Polemonium coeruleum L.);
35) wierzbówka kiprzyca (Chamaenerion angustifolium (L.) Scop.);
36) żeleźniak pospolity (Phlomis tuberosa L.);
37) żmijowiec grecki (Echium creticum S.S.);
38) żywokost lekarski (Symphytum officinale L.).
Wykaz nr 2
1) facelia błękitna (Phacelia tanacaetifolia Benth.);
2) gorczyca jasna (Sinapis alba L.);
3) gryka zwyczajna (Fagopyrum esculentum Moench);
4) komonica zwyczajna (Lotus corniculatus L.);
5) koniczyny (Trifolium spp.) z wyłączeniem koniczyny odstającej (Trifolium
patens Schreb.);
6) lucerny (Medicago spp.);
7) nostrzyk biały (Melilotus albus Med.);
8) rzodkiew oleista (Raphanus sativus var. oleiformis Pers.);
9) słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus L.);
10) sparceta piaskowa (Onobrychis arenaria (Kit.) DC.);
11) sparceta siewna (Onobrychis viciifolia Scop.);
12) wyka kosmata (Vicia villosa Roth.).
W związku z ww. zobowiązaniami wynikającymi z art. 31 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 - powierzchnia ugorów z roślinami miododajnymi realizująca normę GAEC 8 nie może być zgłoszona do ekoschematu.
W przypadku płatności do obszarów z roślinami miododajnymi nie przewiduje się możliwości wysiewu pojedynczych gatunków, ponieważ celowe jest stosowanie mieszanek gatunków roślin miododajnych w ekoschemacie nakierowanym głównie na ochronę różnorodności biologicznej.
Celem ekoschematu jest zachęcenie rolników do tworzenia obszarów z roślinami miododajnymi, stanowiącymi żerowiska nie tylko dla pszczoły miodnej, ale również dla dzikich owadów zapylających (przykładowo pszczół samotnic). Realizacja celu ekoschematu nie jest uzależniona od tego, czy z jego obszarem jest związana produkcja pszczelarska.
Szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz wypłaty płatności do obszarów z roślinami miododajnymi zostały uregulowane w rozporządzeniu w sprawie ekoschematów.
Źródło: KRIR