Żyto ozime – mieszańce w natarciu

W ostatnich latach w województwie łódzkim żyto ozime odznacza się dużym udziałem w strukturze zasiewów. Przy wyborze odmiany do uprawy należy przede wszystkim zwrócić uwagę na wysokość plonu ziarna, a w dalszej kolejności korzystne oceny, dla innych cech, jak np. odporność na choroby. Odmiany żyta ozimego różnią się wyraźnie odpornością na wyleganie i zdrowotnością. Zdecydowanie najczęściej obserwowaną chorobą żyta ozimego jest rdza brunatna. Dość powszechnie występuje również rynchosporioza oraz mączniak prawdziwy i septorioza liści. Rzadziej obserwuje się rdzę źdźbłową, choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów. Żyto ozime jest również dość wrażliwe na pleśń śniegową. Największe różnice odmianowe występują w odporności na rdzę brunatną. Z reguły odmiany populacyjne cechują się większą odpornością na tę chorobę. Żyto ozime, z racji swojej wysokości, jest dość podatne na wyleganie.

Posługując się zapleczem doświadczalnym Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych możemy przyjrzeć się odmianom żyta badanym w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian Sulejów (powiat piotrkowski), Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian Masłowice (powiat wieluński) oraz Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian  Lućmierz (powiat zgierski).

Wykres 1. Wyniki plonowania odmian populacyjnych i mieszańcowych badanych w doświadczeniach PDO w sezonie 2014/2015 w województwie łódzkim.

W zamieszczonej tabeli można dokonać przeglądu chorób występujących w regionie łódzkim. Dodatkowo należy nadmienić, że integrowana uprawa pozwala stosować zaprawy nasienne, które chronią zasiewy przed masowym wystąpieniem chorób grzybowych.

Tabela 1.  Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian oraz ważniejsze choroby żyta które wystąpiły     w doświadczeniach PDO realizowanych na terenie województwa łódzkiego w sezonie 2014/2015.

Skala 9⁰ : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1 – oznacza stan najmniej korzystny

Pewne ułatwienie przy wyborze odmiany do uprawy w danym rejonie mogą stanowić „Listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województw” (tzw. LOZ). Tworzone są one na podstawie wyników doświadczeń prowadzonych w ramach Programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego  (PDO), prowadzonego i koordynowanego przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej we współpracy z Samorządami Województw i Izbami Rolniczymi oraz innymi podmiotami zainteresowanymi wdrażaniem postępu biologicznego do naszego rolnictwa. Łódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w roku 2016 ustalił Listę Odmian Zalecanych na terenie województwa łódzkiego: Dańkowskie Amber, Dańkowskie Rubin, KWS Bono, SU Performer, SU Stakkato, Tur.

                Aktualnie w Krajowym Rejestrze znajduje się 48 odmian żyta przeznaczonych do uprawy na ziarno, w tym 21 odmian populacyjnych, 26 odmian mieszańcowych i jedna odmiana syntetyczna (stan na dzień 31.08.2016 roku). Zarejestrowane odmiany żyta różnią się znacznie między sobą wieloma cechami biologicznymi decydującymi o ich produkcyjności, w określonych warunkach agrotechniki i środowiska. Do siewu należy stosować materiał siewny wolny od przetrwalników chorób grzybowych.

Anna Wardęga

 COBORU Stacja Doświadczalna

Oceny Odmian w Sulejowie