W związku z wystąpieniem Krajowej Rady Izb Rolniczych do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zmiany procedur uzupełniania wniosków składanych w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 orazodpowiedzią przekazaną przez Prezesa ANR, w dniu 25 lipca 2016 r. resort rolnictwa przekazał wyjaśnienia w tej sprawie.
Poinformowano, że zgodnie z § 6 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania „ Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1371, z późn. zm.), ustalając wielkość ekonomiczną, oraz powierzchnię gospodarstwa posiadanego przez rolnika w przypadku gruntów dzierżawionych z ZWRSP bierze się pod uwagę wyłącznie grunty dzierżawione na podstawie umowy dzierżawy zawartej na czas nieoznaczony albo na okres co najmniej 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy.
Umowy dzierżawy, których termin wygaśnięcia jest dłuższy niż 1 rok, nie są, przedłużane, chyba ze z analizy wniosku dzierżawcy wynika, ze wcześniejsze przedłużenie umowy jest uzasadnione gospodarczo. Do takich przypadków zaliczyć należy wnioski dzierżawców zamierzających uczestniczyć w programach finansowych albo współfinansowanych ze środków pomocowych.
W przypadku, gdy ogłoszenie przetargu nie zawiera zapisu informującego o tym, ze umowa nie będzie wydłużona lub jeżeli umowa dzierżawy podlegała wyłączeniu z niej 30% powierzchni użytków rolnych w myśl art. 4 i 5 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011r. Nr 233, poz. 1382), a dzierżawca wyraził zgodę na wprowadzenie zmian do umowy w tym zakresie, wydłużenie okresu dzierżawy może nastąpić na ogólnie obowiązujących zasadach. W przypadku dzierżawców, którzy zamierzają uczestniczyć w programach pomocowych i prawidłowo wywiązują się z umów dzierżawy, wnioski o wydłużenie okresu dzierżawy na czas niezbędny do realizacji programu należy rozpatrywać niezwłocznie.
Zgodnie z zasadami w zakresie przedłużania umów dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, umowy dzierżawy mogą być wydłużane na okres do 15 lat, jeżeli dzierżawcą jest osoba prowadząca gospodarstwo rodzinne w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego oraz do 8 lat w przypadku pozostałych dzierżawców. Okresy te uwzględniają, możliwość udziału rolników w programach finansowanych albo współfinansowanych ze środków pomocowych, dla których wymagany jest 7-letni okres dzierżawy.
Dzierżawca występując do ANR z wnioskiem o wydłużenie czasu trwania umowy dzierżawy, z uwagi na zamiar uczestnictwa w programach pomocowych, nie musi przedstawiać Agencji Nieruchomości Rolnych kopii złożonego wniosku do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ani tez pisma ARiMR stanowniczego wezwanie do uzupełnienia wniosku m.in. w zakresie spełnienia wymagań dotyczących czasu trwania umowy dzierżawy. Takie dokumenty dzierżawca powinien jednak przedstawić w chwili podpisywania aneksu wydłużającego umowę dzierżawy. Dlatego tez w sytuacji, w której przedłużenie umowy dzierżawy następuje ze względu na uczestnictwo lub zamiar uczestnictwa w programach pomocowych, w umowie dzierżawy należy zamieścić zapis umożliwiający ANR wcześniejsze rozwiązanie umowy, jeżeli dzierżawca zrezygnuje z uczestnictwa w programie, bądź utraci prawo do realizacji tego programu.
Stąd też we wzorze umowy dzierżawy stanowiącej załącznik nr 6 do zasad dzierżawy nieruchomości ZWRSP wprowadzonych zarządzeniem Nr 09/2013 Prezesa ANR z dnia 18 stycznia 2013 r., w § 5 i § 17 zostaną, dodane następujące zapisy:
w § 5 ust. 4 należy dodać pkt 13 w brzmieniu: „niezwłocznego informowania Wydzierżawiającego o rezygnacji lub utracie prawa do realizacji programu stanowiącego podstawę wydłużenia okresu dzierżawy",
w § 17 po ust. 3 należy dodać nowy ustęp (zmieniając numeracje pozostałych) w brzmieniu: „Wydzierżawiający może rozwiązać umowy przez jednostronne oświadczenie woli Wydzierżawiającego w przypadku otrzymania od dzierżawcy informacji, o której mowa w § 5 ust. 4 pkt 13 lub pozyskania takiej informacji z innych wiarygodnych źródeł”.
Umowy dzierżawy Agencja może przedłużać, na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2015 r., poz. 1014, z późn. zm.), na nowych warunkach uzgodnionych z dzierżawcą, z tym że czynsz nie może być niższy od dotychczasowego. Każda umowa podlegać powinna odrębnej analizie w szczególności pod względem zasadności jej kontynuowania w dotychczasowym czy zmienionym kształcie, oceny wysokości czynszu. Istotne warunki dalszej dzierżawy powinny być oparte na ustaleniach z przeprowadzonej kontroli dzierżawionej nieruchomości.
Resort rolnictwa poinformował, że powyższe wyjaśnienia nie oznaczają, że na wniosek dzierżawcy Agencja automatycznie powinna przedłużać umowy w każdym przypadku, nie rozpatrzywszy innych aspektów wiążących się z wykonywaniem danej umowy dzierżawy. Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi nie powinno przedłużać się umowy z osobami niewiarygodnymi finansowo. Nie powinna mieć też miejsca taka sytuacja, że - na wniosek dzierżawcy ubiegającego się lub zamierzającego ubiegać się o dofinansowanie - przedłużany byłby okres obowiązywania umowy kwalifikującej się do szybkiego rozwiązania, zwłaszcza gdy przesłanką do jej rozwiązania są przyczyny leżące bezwzględnie po stronie dzierżawcy. Jeżeli takie przesłanki nie zachodzą - zgłaszane do Agencji wnioski należy rozpatrywać zgodnie z obowiązującą w tym zakresie procedurą. Przed ustaleniem nowych warunków dzierżawy należy dokonać przeglądu dzierżawionej nieruchomości. Działki gruntów przewidzianych do wyłączenia z umowy w późniejszym okresie celem odrębnego ich zagospodarowania powinny być wyodrębnione w umowie. Będzie to oznaczało, że dzierżawca musi liczyć się z możliwością zaprzestania prowadzenia przez niego działalności rolniczej na tej części gruntów przed upływem deklarowanego okresu, a zatem nie powinien zgłaszać tych działek jako obszaru kwalifikującego się do uzyskania płatności.
Zatem, warunkiem przedłużenia umowy jest w szczególności:
złożenie przez dzierżawcę stosownego wniosku, najpóźniej na 3 miesiące, przed zakończeniem umowy dzierżawy (art. 39 ust. 4 pkt 1 ustawy),
prawidłowość wywiązywania się dzierżawcy z zobowiązań wynikających z umowy dzierżawy (w tym prowadzenia przez dzierżawcę racjonalnej gospodarki rolnej na dzierżawionej nieruchomości),
wywiązywanie się dzierżawcy z zobowiązań finansowych zarówno wobec Agencji jak i innych zobowiązań publiczno-prawnych,
wiarygodność finansowa dzierżawcy,
zabezpieczenie należności Agencji.
Mając na uwadze powyższe zasady dzierżawienia nieruchomości rolnych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa przez wnioskodawców lub beneficjentów operacji typu ,,Modernizacja gospodarstw rolnych", „Restrukturyzacja małych gospodarstw" oraz „Premie dla młodych rolników" PROW 2014-2020, MRiRW poinformowało, iż nie ma potrzeby nowelizacji przepisów dotyczących ww. instrumentów wsparcia ani procedur ARiMR w tym zakresie.
Jednocześnie przekazano informację, iż trwa procedura legislacyjna dotycząca zmiany rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020; zmiana będzie polegała między innymi na wprowadzeniu możliwości dwukrotnego uzupełniania wniosku o przyznanie pomocy w ramach przedmiotowego typu operacji.
(Źródło: KRIR)