Rada Ministrów przyjęła w drodze rozporządzenia Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu. Spełniając wymogi unijnej dyrektywy azotanowej 91/676/EWG z dnia 12 grudnia roku wprowadzono Program na terenie całego kraju.
Dokument określa m.in.:
• sposoby i warunki rolniczego wykorzystania nawozów azotowych,
• terminy, w których dozwolone jest rolnicze wykorzystanie nawozów,
• warunki przechowywania nawozów naturalnych oraz postepowanie z odciekami, w tym powierzchnie i pojemności urządzeń do ich przechowywania,
• zasady planowania prawidłowego nawożenia azotem (plany nawożenia azotem, maksymalne dawki azotu),
• sposób dokumentowania realizacji Programu,
• harmonogram rzeczowy i czasowy realizacji Programu.
Zgodnie z programem na terenie województwa łódzkiego będzie obowiązywć bezwzględny zakaz stosowania azotu zarówno z nawozów naturalnych, jak i mineralnych na wiosnę, przed 1 marca. Ostatni dopuszczalny termin stosowania nawozów mineralnych i płynnych naturalnych na gruntach ornych upływa 25 października, a na trwałych użytkach zielonych, plantacjach trwałych i wieloletnich 31 października. Natomiast obornik na gruntach ornych będzie można stosować do końca października, a na trwałych użytkach zielonych oraz plantacjach trwałych i wieloletnich - do końca listopada.
Powierzchnia płyt i pojemność zbiorników będzie musiała być na tyle duża, żeby można było przetrzymywać nawozy naturalne płynne (gnojówkę, gnojowicę) przez 6 miesięcy, a nawozy stałe (obornik) przez 5 miesięcy.
Program zawiera również zalecenia odnośnie wielkości stosowanych dawek i sposobów nawożenia azotem. Roczna dawka nawozów naturalnych nie może przekraczać 170 kg N w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych. Rolnicy prowadzący chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior zobowiązani będą do posiadania planu nawożenia, pozytywnie zaopiniowanego przez okręgową stację chemiczno-rolniczą i dostarczenia kopii tego planu i opinii wójtowi, burmistrzowi i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska właściwemu ze względu na miejsce stosowania nawozów naturalnych. Natomiast gospodarstwa o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych (stanowiących własność, dzierżawionych lub będących w użytkowaniu rolnika), a także prowadzące uprawy intensywne, np. warzywa na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha lub utrzymujące obsadę zwierząt większą niż 60 DJP wg stanu średniorocznego, będą miały obowiązek opracowania planu nawożenia azotem. Plan nawożenia azotem opracowywany ma być corocznie, odrębnie dla każdego pola i przechowywany przez okres 3 lata od jego sporządzenia.
W gospodarstwach, których nie dotyczy obowiązek opracowywania planu nawożenia lub planu nawożenia azotem, nawozy należy stosować w dawkach nie przekraczających maksymalnych dawek azotu działającego ze wszystkich źródeł dla upraw w plonie głównym określonym w Programie działań.
Zgodnie z zapisami Programu na gospodarstwa rolne został nałożony obowiązek prowadzenia dokumentacji i przechowywania jej przez 3 lata ze wszystkich zabiegów związanych z nawożeniem azotowym. Dokumentacja musi zawierać następujące dane: data zastosowania nawozu, rodzaj uprawy i jej powierzchnia, rodzaj nawozu, zastosowana dawka, termin przyorania nawozu naturalnego w przypadku jego stosowania na terenie o dużym nachyleniu.
Zgodnie z harmonogramem rzeczowym i czasowym przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Wyjątek stanowią :
• przepisy dotyczące obowiązku sporządzania planu nawożenia azotem, które zaczną obowiązywać z dniem 1 stycznia 2019 r.
• przepisy dotyczące obowiązku dostosowania miejsc do przechowywania nawozów naturalnych do wymogów określonych w przyjętym przez Radę Ministrów dokumencie, które zaczną obowiązywać z dniem 31 grudnia 2021 r. dla podmiotów prowadzących chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 210 DJP. Podmioty prowadzące chów lub hodowlę zwierząt w liczbie mniejszej lub równiej 210 DJP będą miały czas na dostosowanie się do wymogów Programu do końca 2024 r.
(Źródło: Rozporządzenie Rady Ministrów z 5 czerwca 2018 r.)