Minister Sprawiedliwości wydał nowe rozporządzenie, zawierające uaktualniony katalog wyłączeń inwentarza żywego i przedmiotów należących do rolnika w toku postępowania komorniczego. Pewne kompetencje w tym zakresie przyznał izbom rolniczym. Komornik nie zostawi już tylko tego, co rolnikowi niezbędne do wyżywienia siebie i rodziny, ale wszystko to, co umożliwi dalsze prowadzenie gospodarstwa. Zgodnie z założeniami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji (Dz. U. 2017 poz. 1385), egzekucja nie doprowadzi już do likwidacji produkcji w gospodarstwie rolnym, choć w dalszym ciągu ma zapewnić zaspokojenie wierzycieli.
Anachronizm kontra współczesne warunki gospodarcze
Rozporządzenie weszło w życie 2 sierpnia. W stosunku do poprzednio obowiązującego dostosowano przepisy do współczesnych warunków gospodarczych Wcześniejsze regulacje wyłączały spod egzekucji takie przedmioty wchodzące w skład gospodarstwa rolnego, które w dobie modernizacji rolnictwa nie są już wykorzystywane (np. koń z uprzężą czy kierat). Zrezygnowano z tych regulacji, które miały zapewnić wyżywienie rolnikowi i członkom jego rodziny, a w ich miejsce wprowadzono takie rozwiązania, które umożliwią prowadzenie dalszej produkcji w gospodarstwie rolnym. Ważne zastrzeżenie: przepisów rozporządzenia nie stosuje się w razie równoczesnego skierowania egzekucji do wszystkich nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez dłużnika.
Stado podstawowe zwierząt zawsze wolne
Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia - w przypadku hodowców co do zasady egzekucji nie podlega stado podstawowe zwierząt gospodarskich (bydła mlecznego, bydła mięsnego, koni, kóz, owiec, świń, drobiu, zwierząt futerkowych oraz innych gatunków stanowiących podstawę produkcji zwierzęcej w gospodarstwie rolnym dłużnika). Znajdujące się poza stadem podstawowym zwierzęta gospodarskie podlegają obligatoryjnemu wyłączeniu jeżeli znajdują się w drugiej połowie okresu ciąży i w okresie odchowu potomstwa oraz:
1) źrebięta do 6 miesięcy,
2) cielęta o 4 miesięcy,
3) jagnięta do 3 miesięcy,
4) prosięta do 2 miesięcy,
5) koźlęta do 5 miesięcy.
W stosunku do pozostałych sztuk zwierząt nienależących do stada podstawowego i tych wymienionych powyżej (wszystkich ujętych w § 1 rozporządzenia), mogą one nie podlegać egzekucji, jeżeli po zasięgnięciu opinii izby rolniczej właściwej ze względu na położenie gospodarstwa rolnego dłużnika, zostaną one uznane przez komornika za niezbędne do prowadzenia tego gospodarstwa.
Część przedmiotów zostanie przy rolniku
Egzekucji nie podlegają również określone ruchomości. Wśród nich znajdują się między innymi:
1) podstawowe maszyny, narzędzia i urządzenia rolnicze, w ilości niezbędnej do pracy w gospodarstwie, w tym ciągniki rolnicze z maszynami i sprzętem współpracującym, samobieżne maszyny rolnicze niezbędne do uprawy, pielęgnacji, zbioru i transportu ziemiopłodów (§ 1 pkt. 6 rozporządzenia),
2) zapasy paliwa i części zamienne, niezbędne do normalnej pracy ciągnika i maszyn rolniczych, na okres niezbędny do zakończenia cyklu produkcyjnego (§ 1 pkt. 8 rozporządzenia),
3) materiał siewny, zboże i inne ziemiopłody niezbędne do siewów lub sadzenia w gospodarstwie rolnym dłużnika, w ilości niezbędnej w danym roku gospodarczym (§ 1 pkt. 9 rozporządzenia),
4) nawozy, środki ochrony roślin oraz środki wspomagające uprawę roślin, w ilości niezbędnej na dany rok gospodarczy dla gospodarstwa rolnego dłużnika (§ 1 pkt. 11 rozporządzenia),
5) zapasy paszy i ściółki dla inwentarza wymienionego w pkt. 1-4, do najbliższych zbiorów (§ 1 pkt. 12 rozporządzenia),
6) podstawowy sprzęt techniczny, niezbędny do zakończenia cyklu danej technologii produkcji w przypadku gospodarstwa specjalistycznego (§ 1 pkt. 13 rozporządzenia),
7) budynki gospodarcze i grunty rolne, niezbędne do hodowli zwierząt w proporcji uzależnionej od wielkości stada podstawowego i niezbędnej nadwyżki inwentarza (§ 1 pkt. 15 rozporządzenia).
W stosunku do przedmiotów ponad ilości określone powyżej, można nie prowadzić egzekucji, jeżeli po zasięgnięciu opinii izby rolniczej właściwej ze względu na położenie gospodarstwa rolnego dłużnika, zostaną one uznane przez komornika za niezbędne do prowadzenia tego gospodarstwa:
Definicje pojęć
Minister nie doprecyzował niestety takich pojęć jak: ,,stado podstawowe”, ,,podstawowe maszyny, narzędzia i urządzenia rolnicze”, ,,podstawowy sprzęt techniczny, niezbędny do zakończenia cyklu danej technologii w produkcji w przypadku gospodarstwa specjalistycznego”. W jego opinii wynika to stąd, że nie da się określić w sposób generalny i abstrakcyjny kryteriów zakwalifikowania takich przedmiotów do określonej grupy. Ocena ta musi być dokonywana w konkretnej sprawie przy uwzględnieniu takich okoliczności jak np. charakter (profil) działalności prowadzonej w danym gospodarstwie, wielkość tego gospodarstwa albo stopień wyposażenia. Ocenę tych konkretnych okoliczności pozostawiono komornikowi sądowemu oraz sądowi sprawującemu nadzór judykacyjny nad komornikiem. Zdefiniowanie tych pojęć wymagałoby znacznego rozbudowania przepisów, które musiałyby uwzględniać wszystkie potencjalne stany faktyczne.
(Źródło: DIR)