Od 1 września do 30 listopada 2020 r., według stanu na 1 czerwca 2020 r. na terenie kraju zostanie przeprowadzony Powszechny Spis Rolny 2020. Udział w spisie rolnym jest obowiązkowy, a użytkownicy gospodarstw rolnych są zobowiązani do udzielania dokładnych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi. Wyniki spisu rolnego najlepiej opisują obraz polskiego rolnictwa i służą władzom lokalnym do podejmowania trafnych strategicznych decyzji opartych na analizie danych.
Zgodnie z ustawą, statystyka publiczna zapewnia rzetelne, obiektywne i systematyczne informowanie społeczeństwa, organów państwa i administracji publicznej oraz podmiotów gospodarki narodowej o sytuacji ekonomicznej, demograficznej, społecznej oraz środowiska naturalnego. Wypełnienie tego zobowiązania gwarantuje m.in. realizacja spisów rolnych, których wyniki pokazują obraz polskiego rolnictwa.
Kogo obejmuje spis
Spisem objęte są wszystkie gospodarstwa rolne w Polsce prowadzone przez:
- osoby fizyczne (w gospodarstwach indywidualnych) o powierzchni minimum 1 ha, bądź poniżej 1 ha użytków rolnych, w tym nieposiadające użytków rolnych, prowadzące działy specjalne produkcji rolnej lub produkcję rolną o skali określonej progami, których wielkość jest określona w załączniku nr 1 do ustawy,
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.
Dane zbierane w ramach spisu
Wykaz danych zbieranych w ramach spisu rolnego został określony w załącznikach nr III i IV do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2018/1091 oraz w załączniku nr 2
do ustawy o powszechnym spisie rolnym w 2020 r.
W spisie rolnym zostanie zadane szereg pytań pogrupowanych w działy dotyczące cech identyfikacyjno-adresowych użytkownika i jego gospodarstwa rolnego, użytkowania gruntów, powierzchni zasiewów, nawożenia, środków ochrony roślin, pogłowia zwierząt gospodarskich, budynków gospodarskich, maszyn i urządzeń rolniczych, działalności gospodarczej, struktury dochodów oraz aktywności ekonomicznej.
Sposób przekazywania danych
Użytkownik gospodarstwa rolnego w ramach spisu rolnego może przekazać dane w formie:
- samospisu internetowego przeprowadzanego za pośrednictwem interaktywnej aplikacji dostępnej na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego lub
- wywiadu telefonicznego przeprowadzanego przez rachmistrza spisowego
- bezpośredniego wywiadu przeprowadzanego przez rachmistrza spisowego
Użytkownik gospodarstwa rolnego, który nie dokona samospisu internetowego albo nie przekaże danych w formie wywiadu telefonicznego, nie może odmówić przekazania danych
w formie bezpośredniego wywiadu.
Dla wszystkich, którzy nie będą mieli dostępu do Internetu, gminne biura spisowe zapewnią punkt spisowy, gdzie każdy mieszkaniec będzie mógł wypełnić obowiązek spisowy.
Spis rolny zostanie przeprowadzany z wykorzystaniem bezpiecznych technologii informatycznych i komunikacyjnych, za pomocą systemu teleinformatycznego spełniającego wymagania bezpieczeństwa w sposób gwarantujący poufność, integralność i dostępność informacji z uwzględnieniem ich autentyczności, rozliczalności, niezaprzeczalności
i niezawodności.
W związku z zaistniałą sytuacją w kraju, spowodowaną rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, zmianie mogą ulec metody realizacji spisu rolnego. Ostateczna decyzja o warunkach organizacyjnych spisu w terminie wynikającym z ustawy o Powszechnym Spisie Rolnym, będzie podjęta przez Centralne Biuro Spisowe.
Ochrona danych zebranych w ramach spisu
Stosowane przez statystykę publiczną narzędzia oraz procedury w zakresie bezpieczeństwa zapewniają całkowitą ochronę gromadzonych informacji. Wszystkie dostarczone przez respondentów dane, objęte są tajemnicą statystyczną, co oznacza, że będą należycie i starannie zabezpieczone i nie zostaną nikomu ujawnione.
Osoby wykonujące prace spisowe są obowiązane do przestrzegania tajemnicy statystycznej. Przed przystąpieniem do pracy rachmistrzowie są pouczani o istocie tajemnicy statystycznej i sankcjach za jej niedotrzymanie. Następnie na ręce właściwego komisarza spisowego składają pisemne przyrzeczenie następującej treści: „Przyrzekam, że będę wykonywać swoje prace na rzecz statystyki publicznej z całą rzetelnością, zgodnie z etyką zawodową statystyka, a poznane w czasie ich wykonywania dane jednostkowe zachowam w tajemnicy wobec osób trzecich.”
Administratorem danych osobowych zebranych w ramach prac spisowych jest Prezes GUS.
W związku z przetwarzaniem danych osobowych, w celu przeprowadzenia spisu rolnego przez służby statystyki publicznej nie będą miały zastosowania artykuły: 15, 16, 18 i 21 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. dotyczącego przetwarzania danych osobowych. Oznacza to, że w przypadku przetwarzania danych osobowych w spisie rolnym osoba, której dane są przetwarzane nie będzie mogła korzystać z prawa: dostępu do przekazanych danych, do sprostowania przekazanych danych, do ograniczenia przetwarzania przekazanych danych oraz prawa do sprzeciwu.
Struktura aparatu spisowego
Realizacją spisu rolnego kierują kolejno:
Centralne Biuro Spisowe (CBS):
Generalny Komisarz Spisowy – Prezes GUS, dr Dominik Rozkrut,
Zastępca Generalnego Komisarza Spisowego – Dyrektor Centralnego Biura Spisowego (CBS) – dr Janusz Dygaszewicz,
Wojewódzkie Biuro Spisowe (WBS):
Wojewódzki Komisarz Spisowy – Wojewodowa,
Zastępca Wojewódzkiego Komisarza Spisowego – właściwy miejscowo dyrektor urzędu statystycznego,
Gminne Biuro Spisowe (GBS):
Gminny Komisarz Spisowy – wójt, burmistrz prezydent,
Zastępca Gminnego Komisarza Spisowego – osoba wyznaczona przez Gminnego Komisarza Spisowego
Podstawa prawna oraz cel spisu
Obowiązek realizacji spisów nakłada na państwa członkowskie Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2018/1091 z dnia 18 lipca 2018 r.
w sprawie zintegrowanych statystyk dotyczących gospodarstw rolnych oraz uchylenia rozporządzeń (WE) nr 1166/2008 i (UE) nr 1337/2017 (Dz. Urz. L 200 z 07.08.2018, str. 1). Jednocześnie obowiązek ten wynika z rekomendacji FAO, zawartych w dokumencie pt. Światowy program spisów rolnych rundy 2020 r. Krajową podstawą prawną realizacji spisu rolnego jest ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o powszechnym spisie rolnym w 2020 r. (Dz. U.
z 2019 r. poz. 1728).
Więcej informacji na temat spisu można uzyskać na stronie internetowej www.rolny.spis.gov.pl