Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych, podobnie jak w latach 2015- 2016, złożyło wnioski o wydanie zezwoleń na zaprawianie nasion rzepaku ozimego niedopuszczonymi do obrotu i stosowania środkami ochrony roślin zawierającymi substancje czynne z grupy neonikotynoidów. Zaprawy wskazane we wnioskach zostały wycofane w 2013 r. w związku z przyjętym rozporządzeniem Komisji Europejskiej nr 485/2013 zakazem wprowadzania do obrotu i wysiewu nasion roślin atrakcyjnych dla pszczół zaprawionych substancjami czynnymi z grupy neonikotynoidów (imidaklopryd, tiametoksam i klotianidyna). Ograniczenia te związane są z konkluzjami zawartymi w raportach naukowych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dotyczącymi potencjalnego negatywnego wpływu tych substancji na pszczoły i inne owady zapylające. Zastosowano w tym przypadku także zasadę ostrożności, która pozwala chronić zdrowie ludzi i zwierząt, a także zapewnić ochronę przed jakimkolwiek niedopuszczalnym wpływem na środowisko. Równocześnie na poziomie UE zainicjowana została ocena wszelkich dostępnych danych naukowych i wyników badań, mająca zweryfikować zgłoszone wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa stosowania neonikotynoidów w ochronie roślin. Zakończenie prac przez EFSA w zakresie bezpieczeństwa stosowania neonikotynoidów, w tym także w uprawie rzepaku, planowane jest na koniec bieżącego roku. Pomimo trwającej oceny, Komisja Europejska w ostatnim czasie zaproponowała dalsze ograniczenia w stosowaniu neonikotynoidów.
Dalece odmienne stanowiska dotyczące z jednej strony pojawiających się problemów w ochronie roślin związanych z ograniczeniem wykorzystania tych substancji, a z drugiej strony wskazujące na zagrożenia wynikające z ich użycia, były także przedmiotem obszernej dyskusji na spotkaniu w resorcie rolnictwa w dniu 27 stycznia 2017 r. Udział w wymianie poglądów wzięli przedstawiciele Zrzeszenia, organizacji rolniczych, pszczelarskich, Greenpeace Polska, placówek naukowych zajmujących się pszczelarstwem i ochroną roślin oraz członkowie Komisji ds. Środków Ochrony Roślin. Rozbieżne stanowiska i opinie wciąż napływają do MRiRW.
W tej sytuacji działania podejmowane przez resort rolnictwa związane są przede wszystkim z intensywnym poszukiwaniem skutecznych rozwiązań w ochronie roślin przy zapewnieniu bezpieczeństwa dla środowiska, jako alternatywy dla środków ochrony roślin zawierających neonikotynoidy. Miało to również wpływ na przedłużenie postępowania związanego z rozpatrywaniem wniosków złożonych Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych. Efektem tych prac jest wydanie zezwolenia na dopuszczenie do obrotu zaprawy nasiennej zawierającej w składzie nową substancję czynną cyjanotraniliprol z grupy antranilowych diamidów, umożliwiającej ochronę rzepaku ozimego przed szkodnikami. Polska jest pierwszym krajem w UE, który wydał stałe zezwolenie dla tej zaprawy. Dodatkowo niebawem rozszerzony zostanie zakres stosowania systemicznego nalistnego środka ochrony roślin o zwalczanie śmietki kapuścianej.
Biorąc pod uwagę powyższe, pomimo pozytywnych opinii Ministra Zdrowia w zakresie bezpieczeństwa wnioskowanych środków ochrony roślin dla zdrowia człowieka i Komisji ds. Środków Ochrony Roślin w sprawie wydania przedmiotowych zezwoleń oraz przy braku opinii Ministra Środowiska, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi odmówił wydania zezwoleń na zastosowanie zawierających neonikotynoidy insektycydowych zapraw nasiennych wskazanych we wnioskach złożonych przez Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych.
Warto przy tym zwrócić uwagę, że pomimo wydania w kilku krajach UE zezwoleń dla zapraw neonikotynoidowych dotyczących sytuacji nadzwyczajnych w ochronie roślin, państwa takie jak Francja, Niemcy, Austria, Włochy, Czechy, Słowacja, Holandia, Belgia, gdzie powszechnie uprawia się rzepak, zezwoleń dla takich zapraw nie udzielają.
(Źródło: MRiRW)