Odmiany rzepaku ozimego - mieszańcowe czy populacyjne?

Do siewu rzepaku ozimego jest jeszcze daleko, ale już warto zastanowić się nad wyborem właściwej odmiany. Krajowy Rejestr Odmian jest bardzo liczny – 121 odmian,   w tym 41 populacyjnych i 80 mieszańcowych (stan na 30.05.2016 roku). W ostatnich latach zwiększa się liczba nowo zarejestrowanych odmian, ale są to głównie odmiany zagraniczne, których udział w rejestrze stanowi 87%. Dwa typy odmian: populacyjne i heterozyjne, dodatkowo utrudniają decyzję, która może zdecydować o efektach ekonomicznych uprawy.

Wybierając odmianę zawsze warto się dowiedzieć, czy jest ona wpisana do Krajowego Rejestru Odmian i czy znajduje się na Liście Odmian Zalecanych do uprawy   w naszym województwie. Wpisanie odmiany do rejestru oznacza, że jej wartość gospodarcza na tle innych odmian jest istotna, a obecność na LOZ informuje  o przydatności do uprawy w warunkach przyrodniczo-klimatycznych naszego rejonu (informacje na stronie internetowej www.coboru.pl; www.sulejow.coboru.pl).

Ważnym elementem decydującym o powodzeniu uprawy jest dopasowanie odmiany do warunków siedliskowo-glebowych gospodarstwa. Wiadomym jest, że odmiany mieszańcowe i populacyjne mają swoje zalety, ale również swoiste wymagania uwarunkowane zróżnicowaniem genetycznym.

 Podstawowym kryterium wyboru jest zwykle plenność odmiany. W przypadku tego gatunku obserwuje się dość dużą zmienność plonowania w latach. Zamieszczony wykres przedstawia plonowanie nowych odmian populacyjnych i mieszańcowych zarejestrowanych w 2016 roku. Wyniki przedstawione są w oparciu o doświadczenia rejestrowe realizowane w sezonie 2014/2015 w ośmiu punktach doświadczalnych COBORU w kraju i udowadniają, że plonowanie mieszańców jest wyższe od plonowania odmian populacyjnych. Wśród mieszańców najlepiej plonowała odmiana ES Imperio,  a  Vapiano dominowała pośród odmian populacyjnych.

Wyniki plonowania odmian populacyjnych i mieszańcowych zarejestrowanych w 2016 r.

Wyższe plonowanie to jedna z zalet odmian heterozyjnych, ale odmiany populacyjne mają również swoje atuty i są dobrze oceniane przez rolników. Aby wyłonić właściwą odmianę, która będzie spełniać nasze oczekiwania należałoby się zapoznać z właściwościami rolniczo – użytkowymi odmian zarówno populacyjnych jak i mieszańcowych.

Porównanie właściwości rolniczo –użytkowych odmian populacyjnych i mieszańcowych rzepaku ozimego

Odmiany mieszańcowe są wynikiem postępu hodowlanego, a niektóre z nich są  również odporne na kiłę kapusty i tolerancyjne na substancje z grupy imidazolin. Trwają prace hodowlane nad wytworzeniem odmiany o żółtej barwie okrywy nasiennej,  a w ofercie znajdują się także odmiany półkarłowe.

Ważną cechą odmian jest ich zimotrwałość, a zróżnicowanie pod tym względem jest dość duże. Warto podkreślić, że typ odmiany nie ma wpływu na zimotrwałość, jest to indywidualna cecha odmiany. Jednak lepszą regenerację uszkodzeń pozimowych zaobserwowano u odmian mieszańcowych.

            Przezimowanie odmian populacyjnych i mieszańcowych rzepaku ozimego w doświadczeniach PDO w latach 2015/2016 i 2011/2012

Skala 9^o: 9 – oznacza stan rolniczo najlepszy, 5 – stan rolniczo średni, 1 – stan rolniczo najgorszy

Wydaje się być przesądzone, że w przyszłości dominować będą odmiany mieszańcowe. Niektóre firmy już zrezygnowały z hodowli odmian populacyjnych, więc wybór pomiędzy kreacją mieszańcową, a populacyjną przestanie istnieć.

Ilona Śpiewak

 COBORU Stacja Doświadczalna

  Oceny Odmian w Sulejowie