Ziemniak jest gatunkiem rolniczym o dużym znaczeniu gospodarczym. Sprzyjające warunki klimatyczne i glebowe w naszym kraju powinny zachęcać do uprawy ziemniaka, jednak w ostatnich latach areał jego uprawy maleje (wykres 1).
Ostatni rok nie był łatwy dla producentów ziemniaka. Powodem takiego stanu rzeczy była przede wszystkim susza. Średnie plonowanie w kraju w 2015 roku szacowane jest na 217 dt/ha, dla porównania w doświadczeniach COBORU średni plon wyniósł 402 dt/ha. Warto nadmienić, że w doświadczeniach stosowany był kwalifikowany materiał sadzeniakowy.
Z przeprowadzonych analiz, opartych na wynikach doświadczeń degeneracyjnych, wykonanych w IHAR – Oddział Bonin wynika, że optymalna częstotliwość wymiany sadzeniaków w gospodarstwach nastawionych na towarową produkcję wynosi trzy lata. Szacuje się, że udział kwalifikowanych sadzeniaków w zużyciu nie przekracza 7%. Łatwo zauważyć, że obecny poziom produkcji nasiennej nie pozwala na wykorzystanie potencjału plonowania odmian nowych. W efekcie plonowanie ziemniaków w skali kraju jest o połowę niższe od uzyskiwanego w doświadczeniach COBORU.
Wykres 1. Powierzchnia uprawy, plonowanie w kraju i w doświadczeniach COBORU.
Lata 2006-2015.
Obecnie w krajowym rejestrze (kwiecień 2016) znajduje się 112 odmian ziemniaka. Do Krajowego Rejestru Odmian w roku 2016 wpisano 9 nowych odmian - siedem typowo jadalnych, jedna przeznaczona głównie do produkcji chipsów oraz jedna dla przemysłu skrobiowego.
Nowości odmianowe 2016
ALDONA – średniowczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym lekko mączystym o przeciętnym smaku. Bulwy okrągłe do okrągło owalnych, bardzo duże do dużych o dość regularnym kształcie i płytkich oczkach. Skórka żółta, miąższ jasno żółty. Charakteryzuje się dużą stabilną w latach plennością. Poziom uzyskiwanych plonów w badaniach porównywalną do odmiany Tajfun. Hodowca: HZ Zamarte.
AMARANT – średniopóźna skrobiowa. Średnia zawartość skrobi - 20,2%. Plenna, porównywalnie do odmiany Hinga. Bulwy duże, okrągłoowalne. Skórka koloru fioletowego natomiast miąższ jasno biały. Hodowca: PMHZ Strzekęcin.
LADY ROSETTA – wczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym lekko mączystym o dość dobrym smaku. Ze względu na parametry jakościowe, jest przeznaczona głównie do produkcji chipsów. Charakteryzuje się okrągłymi bulwami o regularnym kształcie i dość płytkich oczkach. Zachowujący: Lind Sp. z o.o.
LAWENDA – wczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym o dość dobrym smaku. Charakteryzuje się okrągłoowalnymi, średnimi bulwami o regularnym kształcie i płytkich oczkach. Skórka jasno czerwona, miąższ koloru żółtego. Hodowca: HZ Zamarte.
LECH – średniowczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do ogólnoużytkowego lekko mączystego o dobrym smaku. Bulwy okrągłoowalne, średniej wielkości o bardzo regularnym kształcie, płytkich oczkach. Skórka gładka, jasno czerwona, miąższ jasno żółty. Hodowca: HZ Zamarte.
MADELEINE – wczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym o dobrym smaku. Charakteryzuje się okrągło owalnymi, bardzo dużymi bulwami o regularnym kształcie i bardzo płytkich oczkach. Skórka oraz miąższ żółte. Zachowujący: Agrico Polska.
MANITOU – średniowczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym sałatkowym do ogólnoużytkowego o dobrym smaku. Charakteryzuje się okrągłoowalnymi, bardzo dużymi bulwami o regularnym kształcie i bardzo płytkich oczkach. Skórka czerwona, miąższ żółty. Zachowujący: Agrico Polska.
TACJA – bardzo wczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym o dość dobrym smaku. Bulwy duże, o regularnym kształcie, okrągłoowalne o bardzo płytkich oczkach, żółtej skórce i jasno żółtej barwie miąższu. Analizując plon ogólny i handlowy po zakończeniu wegetacji stwierdza się, że jest to odmiana o poziomie plonowania porównywalnym do Miłka i Viviany. Hodowca: HZ Zamarte
TONACJA – bardzo wczesna jadalna, w typie konsumpcyjnym sałatkowym, o dość dobrym smaku. Bulwy duże do bardzo dużych, o regularnym kształcie, okrągłoowalne o płytkich oczkach, żółtej skórce i jasnożółtej barwie miąższu. Długość wegetacji porównywalna do Viviany. Hodowca: PMHZ Strzekęcin.
Wykres 2. Plonowanie i zawartość skrobi odmian wpisanych do KR w 2016 r., (wyniki 2014-2015).
Stały napływ nowych odmian, również tych z katalogu CCA, pozwala producentom rolnym na coraz większy wybór odmian dostosowanych do charakteru produkcji i warunków siedliskowych. Wobec wysokich nakładów ponoszonych na produkcję ziemniaków, rolnicy poszukują odmian o ustalonej renomie, stabilnych w plonowaniu i odpornych na choroby.
Na podstawie wyników z doświadczeń porejestrowych Łódzki Zespół PDO przy udziale Marszałka Województwa Łódzkiego i Prezesa Łódzkiej Izby Rolniczej corocznie od 2008 roku tworzy dla ziemniaka Listę Odmian Zalecanych do uprawy na terenie województwa. LOZ jest efektywną formą rekomendacji odmian do praktyki rolniczej. Zawiera odmiany najwartościowsze do uprawy w naszym regionie, a tym samym ułatwia rolnikom dokonanie trafnego wyboru odmiany najbardziej dostosowanej do lokalnych warunków gospodarowania. Szczegóły można znaleźć na stronie www.sulejow.coboru.pl.
Dr inż. Przemysław Majchrowski
COBORU Stacja Doświadczalna
Oceny Odmian w Sulejowie
