KOWR w sprawie wyłączeń 30% dzierżaw

W odpowiedzi na wniosek KRIR  w sprawie udzielenia informacji w zakresie realizacji przepisów ustawy z 16 września 2011 r. dotyczących tzw. wyłączeń 30% powierzchni użytków rolnych będących przedmiotem dzierżawy, zawierającego prośbę o przedstawienie w układzie wojewódzkim wykazu gruntów, których dzierżawcy nie wyrazili zgody na wyłączenie 30%, a których umowy dzierżawy kończą się w 2023 i 2024 r, wraz z informacją co do zamierzonego sposobu rozdysponowania przez KOWR gruntów które zostaną przejęte w najbliższych latach, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w pismie z dnia 30 lipca 2021 r. informuje co następuje:

Nieruchomości rolne powracające do KOWR z wygasających umów dzierżawy, w myśl art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19.10.1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa w pierwszej kolejności będą zagospodarowane w głównej mierze w drodze wydzierżawiania na powiększenie gospodarstw rodzinnych.

Zgodnie z przepisami przywołanej powyżej ustawy wydzierżawianie następuje w drodze przetargów ograniczonych wyłącznie do rolników indywidualnych w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego, zamierzających powiększyć swoje gospodarstwa rodzinne, jeżeli mają oni miejsce zamieszkania w gminie, w której położona jest nieruchomość wystawiona do przetargu lub w gminie graniczącej z tą gminą. W obecnym stanie prawnym w myśl art. 29 ust. 3bb ustawy z dnia 19.10.1991r., o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa w przetargach ograniczonych oprócz rolników indywidualnych mogą uczestniczyć również osoby, które nie spełniają jedynie wymogu dotyczącego 5-letniego osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego, określonego w przepisach o kształtowaniu ustroju rolnego, w przypadku, gdy osoba ta:

a) w dniu ogłoszenia wykazu, o którym mowa w art. 28 ust. 1 wym. ustawy z 19.10.1991 r., na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa ma nie więcej niż 40 lat lub

b) realizuje warunki określone w decyzji o przyznaniu pomocy, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt. 6 lit. a ustawy z dnia 20.02.2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa przygotowując nieruchomość rolną do wydzierżawienia i dokonując przeglądu gruntów i obiektów budowlanych bierze pod uwagę przede wszystkim utworzenie takich jednostek gospodarczych, których wielkość, rozłóg i stan obiektów budowlanych, umożliwiają dzierżawcy prowadzenie racjonalnej działalności gospodarczej albo będą przeznaczone na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Konfigurując przedmiot przetargu KOWR dąży do tego, aby nieruchomość rolna przeznaczona do wydzierżawiania w drodze przetargu ograniczonego do rolników indywidualnych, stanowiła zwarty rozłóg.

Ponadto proces rozdysponowania nieruchomości Zasobu podlega również opiniowaniu przez Radę Społeczną działającą przy Oddziale Terenowym KOWR.

Zatem, przygotowanie nieruchomości do dzierżawy odbywa się na podstawie stosownej dokumentacji geodezyjno-prawnej i ustaleń z dokonanej lustracji nieruchomości. Sprawdzeniu podlega zgodność danych w ewidencji gruntów ze stanem faktycznym na gruncie, w tym m.in. w zakresie wykorzystania użytków i nieużytków, czy też w uzasadnionych sytuacjach ustalenia przebiegu granic działek. Co do zasady, dzierżawę części działek ewidencyjnych traktuje się jako sytuację wyjątkową i rozwiązanie tymczasowe do czasu przeprowadzenia faktycznego podziału przez uprawnione osoby i może dotyczyć umów krótkoterminowych do dwóch lat zawieranych na czas przygotowania nieruchomości do docelowego rozdysponowania.

Maksymalna powierzchnia nieruchomości rolnej przeznaczonej do dzierżawy, co do zasady, nie powinna przekraczać 150% średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w danym województwie.

Zgodnie z ustawą o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, umowy dzierżawy zawierane są na czas oznaczony. Długość okresu dzierżawy zależy od charakteru i przeznaczenia nieruchomości, możliwości udziału dzierżawcy w programach finansowanych tub współfinansowanych ze środków pomocowych. Okres dzierżawy nieruchomości rolnych co do zasady powinien wynosić 10 lat z uwzględnieniem terminów agrotechnicznych, chyba że z cech nieruchomości wynika potencjalnie nierolny jej charakter, w takim przypadku okres dzierżawy jest odpowiednio krótszy.

Niezależnie od powyższego Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka, za zgodą ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, może wyodrębnić z Zasobu nieruchomości, które wraz z innymi składnikami mienia tworzą nierozerwalną, zorganizowaną całość gospodarczą, o powierzchni przekraczającej 50 ha, której podział byłby nieuzasadniony ekonomicznie, w celu utworzenia ośrodków produkcji rolniczej, które wydzierżawiane są w publicznym przetargu.

Poniżej została zamieszczona tabela przedstawiająca powierzchnię umów dzierżawy, dla których dzierżawcy odrzucili zaproponowane warunki w zakresie wyłączeń „30%” gruntów na podstawie ustawy z dnia 16.09.2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011, Nr 233, poz. 1382), wygasających w latach 2023 — 2024 (w ha)

Źródło: KRIR