Dnia 22 listopada 2019r. odbyło się II/VI kadencji posiedzenie Rady Powiatowej IRWŁ Powiatu Zduńskowolskiego. Obrady otworzył Przewodniczący Rady Powiatowej Izby Rolniczej Województwa Łódzkiego w Zduńskiej Woli – Pan Zenon Kowalski. Przywitał delegatów oraz zaproszonych gości: Pana Piotra Polaka Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Jerzego Kuzanskiego Dyrektora IRWŁ w Łodzi, Pana Henryka Staniuchę Wójta Gminy Zduńska-Wola, Pana Artura Ławniczaka Burmistrza Miasta i Gminy Szadek, Panią Krystynę Zynewicz przedstawicielkę Urzędu Miasta w Zduńskiej Woli, Panią Agnieszkę Kubiak przedstawicielkę Gminy Zapolice, Pana Dariusz Kopytka Kierownika KRUS-u w Zduńskiej Woli, Pana Adama Synowca Kierownika BP ARiMR powiatu zduńskowolskiego, pana Jeremiusza Kulisiewicza z KOWR w Łodzi oraz rolników z powiatu zduńskowolskiego.
Pan Jerzy Kuzański Dyrektor IRWŁ poinformował, że 20 listopada 2019 r. odbyło się I spotkanie Zarządów Wojewódzkich Izb Rolniczych VI kadencji. Głównym tematem dyskusji były propozycje zwiększenia kompetencji izb rolniczych. Gośćmi spotkania byli: Krzysztof Jurgiel – Poseł do Parlamentu Europejskiego, Jan Krzysztof Ardanowski – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Poseł Robert Telus – Przewodniczący Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Pan Jerzy Kuzański Dyrektor IRWŁ w Łodzi skierował prośbę do Pana Piotra Polaka Posła na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, aby podnieść rangę izby rolniczej i nie ograniczać zakresu zadań.
Zwrócił uwagę, że z mocy ustawy samorządy są wyposażone we władztwo administracyjne, czyli zdolność do wykonywania zadań publicznych - nie jest więc niczym niezwykłym rozszerzanie kompetencji o zadania publiczne, tym bardziej, że wskazują na to liczne doświadczenia i izby chętnie podjęłyby nowe - konkretne zadania. Status izby w chwili obecnej to osoba prawna działająca jak korporacja publiczno-prawna i czas to zmienić. Obecna ustawa określiła katalog uprawnień doradczo-opiniodawczych bardzo szeroko, natomiast możliwość realizacji zadań administracyjnych tylko dopuściła. Izby powinny mieć pozycję organu zdecentralizowanej administracji państwowej.
1 sierpnia 2019 r. ruszył nabór wniosków w ramach programu priorytetowego NFOŚiGW pn. „Ogólnopolski program środowiskowej regeneracji gleb poprzez ich wapnowanie”. Wnioski o wsparcie wapnowania regeneracyjnego gleb można składać w Stacjach Chemiczno-Rolniczych. Wzór wniosku oraz instrukcja jego wypełniania zamieszczone są na stronach internetowych Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Na realizację Programu, w latach 2019-2023, zostały przeznaczone środki w wysokości 300
Celem Programu jest wsparcie działań środowiskowej regeneracji gleb zakwaszonych poprzez ich wapnowanie, a wsparcie udzielane będzie, w ramach pomocy de minimis w rolnictwie, do zakupu nawozów wapniowych (wapna nawozowego lub środka wapnującego).
Beneficjentami końcowymi Programu są rolnicy posiadający użytki rolne o powierzchni nieprzekraczającej 75 ha, w tym posiadający gleby o odczynie (pH) poniżej lub równym 5,5. Dofinansowanie na wapno nawozowe lub środek wapnujący do danej działki rolnej będzie można uzyskać raz na 4 lata. W celu potwierdzenia potrzeby wapnowania danej działki rolnej Okręgowe Stacje Chemiczno–Rolnicze (OSCh-R) wydają opinie o zalecanej dawce CaO lub CaO+MgO, która to opinia wraz z oryginałem opłaconej faktury i formularzami o pomocy de minimis w rolnictwie stanowią załączniki do Wniosku o wsparcie wapnowania regeneracyjnego gleb w ramach Programu priorytetowego „Ogólnopolski program regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie”.
Kwota dofinansowania wynosi odpowiednio:
do 300 zł/t czystego składnika odkwaszającego (CaO oraz CaO+MgO) dla gospodarstw o powierzchni nie przekraczającej 25 ha użytków rolnych,
do 200 zł/t czystego składnika odkwaszającego (CaO oraz CaO+MgO) dla gospodarstw o powierzchni powyżej 25 ha, ale nie przekraczającej 50 ha użytków rolnych,
do 100 zł/t czystego składnika odkwaszającego (CaO oraz CaO+MgO) dla gospodarstw o powierzchni
powyżej 50 ha, ale nie przekraczającej 75 ha użytków rolnych.
Artur Ławniczak Burmistrz Miasta Gminy Szadek wskazał na to, aby podjąć działanie mające na celu uproszczeniu zasad naboru wniosków i procedur szacowania szkód w gospodarstwach rolnych spowodowanych działaniem niekorzystnych warunków atmosferycznych. Dobrze byłoby, aby podstawą do szacowania szkód nie był tylko raport IUNG, ale decyzje o ogłoszeniu suszy opierały się na przede wszystkim na informacjach samych zainteresowanych tj. rolników, które byłyby przekazywane do wójtów Gmin, którzy ogłaszaliby stan suszy w danej Gminie.
Uproszczenie procedury szacowania szkód poprzez zaangażowanie mniejszej liczby instytucji oraz ludzi często niemających kompetencji, ale przede wszystkim wiedzy na temat danej plantacji, nakładów poniesionych przez rolnika, a przede wszystkim zakładanych plonów. Obecnie skomplikowana procedura angażująca dużą liczbę ludzi różnych instytucji, a także absorbująca mnóstwo czasu w najbardziej newralgicznym momencie, jakim są żniwa i tak prowadzi do wypłaty ewentualnej pomocy w postaci zryczałtowanej bez zależności od poziomu szkód. W tej kwestii zabierali głos również rolnicy zaproszeni na posiedzenie: Pani Dorota Szuber, Pan Krzysztof Hubert Nowak.
Z informacji, jakie uzyskują Izby od delegatów biorących udział w komisjach do spraw szacowania szkód w rolnictwie zachodzi obawa, że opracowana aplikacja do wyliczania strat w gospodarstwach rolnych w wyniku suszy jest błędnie sporządzone. Okazuje się, że im większe gospodarstwo rolne, bardziej towarowe, z produkcją zwierzęcą, tym niższy procent poziomu strat w gospodarstwie. Zdaniem Izby błąd aplikacji w sporządzaniu protokołów może wynikać z braku uwzględnienia w tych protokołach kosztów, jakie generuje posiadanie zwierząt np. zakupu paszy, opieki weterynaryjnej, obsługi budynków weterynaryjnych, amortyzacji urządzeń.
Samorząd rolniczy stoi na stanowisku, by w zakresie szacowania szkód w rolnictwie spowodowanych suszą, w protokołach uwzględniać szkody, jakie powoduje susza na użytkach rolnych. Posiadanie zwierząt gospodarskich nie powinno być brane pod uwagę w protokołach szacowania szkód spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi.
Pan Piotr Polak Poseł na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej stwierdził, że należy wprowadzić zmiany w szacowaniu szkód dla rolników posiadających zwierzęta. W tej sprawie trzeba podjąć działania w związku z suszą na terenie województwa łódzkiego oraz w sprawie producentów prowadzących chów i hodowlę zwierząt poszkodowanych przez suszę, gdyż oni są najbardziej pokrzywdzeni.
Samorząd rolniczy nieustannie podkreśla, że system monitoringu suszy oraz zasady szacowania strat w gospodarstwach poszkodowanych przez suszę nie spełniają swojej roli i są krzywdzące dla rolników. Dlatego też, ponownie zwrócono się do Ministra o podjęcie inicjatywy w zakresie zmian przepisów ww. zakresie, tak, aby stan faktyczny na polach znajdował odzwierciedlenie w raportach, a poszkodowani rolnicy mogli otrzymać pomoc.
Tegoroczna susza spowodowała ogromne straty ekonomiczne w gospodarstwach rolnych.
Ze względu na liczne sygnały rolników, samorząd rolniczy niezmiennie apeluje o zmianę systemu monitoringu suszy w Polsce opracowanego przez Instytut Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach. Raporty dotyczące wartości klimatycznego bilansu wodnego opracowywane przez IUNG nie znajdują odzwierciedlenia w stanie faktycznym na użytkach rolnych.
Pan Henryk Staniucha Wójt Gminy Zduńska Wola zgodził się z opinią przedmówców i dodał, że koniecznym jest również podjęcie działań zmierzających do zmiany systemu monitorowania suszy np. wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań technologicznych tj. zastosowanie zdjęć satelitarnych albo zastosowania dronów w połączeniu z systemem mapowania pól, jaki prowadzi Instytut Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa. Wprowadzenie nowoczesnych technologii mogłoby wykluczyć konieczność powoływania komisji do spraw szacowania szkód.
Ponadto, komisje do spraw szacowania strat w rolnictwie powołane przez Wojewodów oceniają procentowy skład obniżenia plonu na glebach słabszych, których wykaz map prowadzi IUNG. Do izb rolniczych dociera wiele sygnałów od rolników, których gleby, czy uprawy nie zostały zakwalifikowane do oceny skali suszy, bo są to gleby lepszej kategorii, albo uprawy nie zostały zakwalifikowane do szacowania na glebach dobrych. To, że są to gleby lepszej kategorii nie znaczy, że susza na tych glebach nie występuje. Gołym okiem widać straty w plonach.
Dodatkowo, samorząd rolniczy ponownie podkreślił konieczność zmian zasad w zakresie szacowania strat w gospodarstwach o profilu zwierzęcym. Zasady wypełniania protokołów oraz sposób określania dochodu w gospodarstwie są niekorzystne dla gospodarstw zajmujących się chowem i hodowlą zwierząt gospodarskich. Okazuje się, że posiadanie zwierząt gospodarskich podnosi w sposób znaczący dochód w gospodarstwie, co obniża procentowy poziom strat w gospodarstwie i utrudnia rolnikom uzyskanie odszkodowania za poniesione straty.
Pan Krzysztof Jan Nowak zauważył, że kluczowym działaniem w kwestii zapobiegania wystąpienia ASF w naszym terenie jest przestrzeganie przez małych producentów rolnych trzody chlewnej obowiązujących przepisów dotyczących zasad bioasekuracji, zawartych w przepisach rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie, położonych na terytorium Polski poza obszarami objętymi restrykcjami w związku z występowaniem ASF (poza obszarem zagrożenia, objętym ograniczeniami i ochronnym. Pamiętajmy, że wirus ASF jest oporny na warunki środowiska i w zależności od warunków przeżywa bardzo długo.
W porządku posiedzenia tematem wiodącym były sprawy związane z kolejnym rokiem suszy. Pan Adam Synowiec Kierownik BP ARiMR powiatu zduńskowolskiego przedstawił bieżące informacje. Kierownik AR i MR poinformował także o stawkach pomocy oraz poziomie wypłaconej już do tej pory pomocy rolnikom w tym zakresie.
W trakcie wystąpienia zwrócił uwagę na małe zainteresowanie rolników środkami przeznaczonymi na zaopatrzenie gospodarstw w wodę oraz przypomniał, że weszła w życie ustawa, że przy budowie zbiornika do 10 arów powierzchni i 3 m głębokości nie będzie wymagane pozwolenie wodno-prawne, a jedynie zgłoszenie. Podkreślił przy tym, że jak największa ilość gospodarstw powinna z tych środków skorzystać, bo problemy z suszą są coraz częstsze.
Następnie został przedstawiony harmonogram naborów wniosków w ramach PROW 2014-2020.
Rozwój usług rolniczych – nabór trwał do 20 listopada;
Pomoc dla grup i organizacji producentów rolnych – nabór do 13 grudnia;
Inwestycje w rozwój handlu detalicznego – nabór od 21.11. do 20.12;
Inwestycje zapobiegające zniszczeniu potencjału produkcji rolnej – nabór do 22 listopada;
Modernizacja gospodarstw rolnych w obszarze nawadniania – nabór do 22 listopada;
Obecni na posiedzeniu zwrócili uwagę, że jest małe zainteresowanie programem Modernizacji gospodarstw związanym z nawadnianiem. Barierą do złożenia wniosku jest długi okres na uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, koszty dokumentacji ok. 10.000 (koszt kwalifikowany) i opomiarowanie poboru wody. 95% wody wykorzystywanej do celów rolniczych trafia z powrotem do ekosystemu i rolnicy nie powinni za tę wodę płacić
Pan Zenon Kowalski Przewodniczący Rady Powiatowej IRWŁ w Zduńskiej Woli - Izby powinny zaangażować się w sprawy ubezpieczeń wzajemnych oraz funduszy rekompensat z tytułu upadku firm przetwórczych lub braku realizacji zawartych umów. Tworzenie i administrowanie funduszem odszkodowawczym przyczyniłoby się do wyeliminowania wielu problemów rolników z tego tytułu;
Pan Dyrektor IRWŁ podkreślił konieczność zmian w ustawie o izbach rolniczych oraz zwrócił uwagę na ogromną odpowiedzialność jaka ciąży na wybranych w głosowaniu przedstawicielach izb rolniczych, gdyż ich zadaniem jest reprezentowanie każdego rolnika w Polsce.
Pan Piotr Polak Poseł na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej zapowiedział także wolę współpracy w zakresie opracowania rozwiązań wzmocnienia kompetencji izb rolniczych, tak aby rolnicy uwierzyli w siłę tej organizacji. Wie, że izby rolnicze są partnerem zaangażowanym, partnerem merytorycznym do podejmowania decyzji, a nie tylko do konsultacji oraz podkreślił, że ważniejsze od prowadzenia formalnych konsultacji jest wspólne ustalenie, jakie mają być podjęte decyzje. Dlatego też niezbędne jest podniesienie poziomu wiedzy na temat rolnictwa światowego, europejskiego wśród przedstawicieli izb rolniczych i rolników. To pozwoli lepiej zrozumieć zachodzące zmiany, szanse i zagrożenia. To da możliwość wypracowania lepszych, korzystniejszych rozwiązań dla polskich rolników. Zenon Kowalski- Przewodniczący Rady Powiatowej- podziękował wszystkim za przybycie i dokonał zamknięcia posiedzenia.
Beata Komarewska
Specjalista ds. Obszarów Wiejskich,
Doradca Rolnośrodowiskowy
Beata Komarewska