Mając na względzie ułatwienia dla producentów trzody chlewnej związane z restrykcjami w przemieszczaniu zwierząt pomiędzy strefami, Zarząd KRIR 7 maja br. zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, z propozycją podjęcia działań mających na celu jak najszybsze przekwalifikowanie obszarów strefy niebieskiej, na których od minimum 3 miesięcy nie odnotowywano ognisk - do strefy czerwonej (nasze pismo ). Poniżej zamieszczamy treść informacji otrzymanej 11 maja od ministra J.K Ardanowskiego w tej sprawie. Miejmy nadzieję, iż dalsze działania resortu rolnictwa i GIW spowodują, iż Komisja Europejska ograniczy nadmierne nałożone na Polskę restrykcje związane z ASF.
„Obszary objęte restrykcjami w związku z występowaniem afrykańskiego pomoru świń (ASF) na terytorium Polski (obszar ochronny, obszar objęty ograniczeniami, obszar zagrożenia wynikają z przepisów decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709/UE z dnia 9 października 2014 r. w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE (Dz. Urz. UE L 295 z 11.10.2014, str. 63, z późn. zm.).
Powyższa decyzja określa m.in. zasady przemieszczania świń z poszczególnych obszarów. Najbardziej dotkliwe restrykcje obowiązują przy tym podczas przemieszczania świń z obszaru zagrożenia, wymienionego w części III załącznika do decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709/UE, tj. z tzw. „niebieskiej strefy”. Strefa ta jest ustanawiana przez Komisję Europejską w przypadku wystąpienia ognisk ASF u świń. Zasady nakładania określonych obszarów zostały zdefiniowane w dokumencie opracowanym przez Komisję Europejską „Zasady i kryteria geograficznego definiowania regionalizacji ASF”. Zgodnie z przedmiotowymi kryteriami zniesienie obszaru zagrożenia, czyli tzw. „niebieskiej strefy”, jest możliwe po upływie 12. miesięcy od ostatniego stwierdzonego ogniska
na określonym terytorium. Okres ten może zostać skrócony do 3. miesięcy w przypadku gdy na danym terenie liczba ognisk była ograniczona, a wszystkie gospodarstwa niekomercyjne, w których wymogi bioasekuracji nie zostały zachowane, zostały zlikwidowane.
Zarówno sytuacja epizootyczna w zakresie ASF w Polsce, jak i związany z nią zasięg obszarów objętych restrykcjami uwzględnianych w ww. decyzji wykonawczej Komisji, są ocenianie przez polskie służby weterynaryjne na bieżąco, przy czym Główny Lekarz Weterynarii podejmuje systematyczne działania na rzecz zmniejszania zasięgu obszaru zagrożenia. Po upływie ww. terminów na bieżąco składane są do Komisji Europejskiej wnioski o zniesienie poszczególnych obszarów wymienionych w części III załącznika do decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709/UE i przeniesienie ich do części II ww. załącznika. Komisja Europejska ocenia składaną przez stronę polską dokumentację i, jeśli uzna wyniki monitoringu oraz podjętych działań za zadowalające, przedstawia projekt zmiany załącznika do ww. decyzji, który jest poddawany pod głosowanie przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Z posiadanych przez MRiRW informacji wynika, że Główny Lekarz Weterynarii już w dniu 25 marca br. zwrócił się do służb Komisji z wnioskiem o przeniesienie z części III do części II załącznika do ww. decyzji terytoriów administracyjnych ponad 70 gmin. Wniosek ten został uzupełniony stosowną dokumentacją poświadczającą spełnianie kryteriów, którymi posiłkuje się Komisja przy określaniu zasięgu i charakteru obszarów objętych regionalizacją. Wniosek ten został zaakceptowany przez Komisję jedynie częściowo. Spośród zgłoszonych przez stronę polską 70 gmin, do części II załącznika decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709/UE przeniesiono jedynie 9 gmin zlokalizowanych w trzech powiatach w województwie mazowieckim. Zmiany te zostały ostatecznie wprowadzone decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2020/543 z dnia 17 kwietnia 2020 r. zmieniającą załącznik do decyzji wykonawczej 2014/709/UE w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich (Dz. Urz. UE L 121 z 20.04.2020, str. 9).
Z uwagi na zaistniałą sytuację Główny Lekarz Weterynarii ponownie interweniował u przedstawicieli Komisji w sprawie złagodzenia restrykcji w pozostałych gminach wymienionych w ww. wniosku. W tym celu wystosował 7 kwietnia 2020 r. kolejne pismo wskazując, że odmowa procedowania zmian w zakresie znoszenia restrykcji z obszarów wymienionych w części III załącznika do decyzji nr 2014/709/UE, stawia stronę polską w negatywnym świetle w oczach partnerów handlowych. Podniósł również, że tego rodzaju działania stwarzają wrażenie, że na obszarze administracyjnym Polski wskazanym we wniosku problem z występowaniem ASF u świń jest nadal obecny, podczas gdy w rzeczywistości został on już dawno wyeliminowany lub wystąpienie choroby miało charakter incydentalny.
Z uwagi na brak reakcji służb Komisji Europejskiej na wnioski Głównego Lekarza Weterynarii 24 kwietnia 2020 r. Minister Rolnictwa skierował pismo do Pani Stelli Kyriakides, Członka Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności z żądaniem przyspieszenia prac nad jego procedowaniem. W ww. piśmie wskazano, że złożony przez Polskę wniosek dotyczył tych obszarów, gdzie w 2019 r. wystąpiły tylko pojedyncze ogniska ASF lub gdzie na przestrzeni ostatnich 2 lat, a nawet nigdy wcześniej, nie odnotowano żadnego ogniska tej choroby u świń. Jednocześnie podkreślono, że utrzymywanie na tych obszarach restrykcji wynikających z ich uwzględnienia w części III załącznika do ww. decyzji nie jest uzasadnione, a skutkuje jedynie znacznymi ograniczeniami dla hodowców świń i przetwórców wieprzowiny, które można byłoby na tym etapie znacznie złagodzić, pozwalając tej branży na ograniczenie strat ekonomicznych.
Mając powyższe na uwadze pragnę wyraźnie podkreślić, że strona polska nieustannie podejmuje działania na rzecz zmniejszania zasięgu obszaru zagrożenia (tzw. „niebieskiej strefy”) oraz prowadzi szereg innych działań w celu poprawy sytuacji producentów trzody chlewnej. Wyrażam przy tym nadzieję, że Komisja Europejska w efekcie zabiegów zarówno Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak i Głównego Lekarza Weterynarii ostatecznie przychyli się do wniosków składanych przez stronę polską, co będzie skutkować ograniczeniem obowiązujących restrykcji.
Jan Krzysztof Ardanowski
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi”